Een tekort aan Vitamine B1 en koper
Een tekort aan vitamine B1 Thiamine kan neuropathie veroorzaken. Daarbij kan de ziekte beriberi ontstaan, zodra er sprake is van een B1 deficiëntie.
Beriberi betekent in het Singalees (een taal gesproken in Sri Lanka) “ik kan niet, ik kan niet”. Een B1 of thiamine tekort kan verschillende oorzaken hebben. Denk aan alcoholisme, het eten van gepelde rijst (witte rijst), en darmoperaties.
Droge en natte beriberi
Er is een onderscheid in droge beriberi en natte beriberi. Bij een natte beriberi is het hart aangedaan, wat kan resulteren in hartfalen. Bij droge beriberi zijn de perifere zenuwen aangedaan. Dit heeft spierzwakte en neuropathie tot gevolg.
De geschiedenis van beriberi
Onderzoek naar beriberi is rond 1890 gestart door de Nederlandse arts, en latere Nobelprijs winnaar Christiaan Eijkman in Nederlands Indië.
Tegelijkertijd ontdekte Eijkman dat zodra vogels met gepelde rijst werden gevoed, zij soortgelijke symptomen kregen als zijn beriberi patiënten. Met als resultaat dat zodra zij rijstpellen aten, zij genazen.
De Poolse biochemist Casimir Funk isoleerde in 1912 de anti-beriberifactor van rijst. Hij noemde dit vitamine. Waarna rond 1930 Robert R. Williams de chemische formule van vitamine B1 publiceerde.
Axonale degeneratie door vitamine B1 tekort
Bij een neuropathie door een B1 tekort, ontstaat er axonale degeneratie. Hierdoor wordt de zenuwvezel aangetast.[1] Hiernaast kan naast neuropathische pijn ook spierzwakte optreden. Vooral de grotere gemyeliniseerde zenuwen naar de spieren worden aangetast.[2]
Langdurige voeding (voedingsstoffen via een infuus) kan leiden tot B1 deficiëntie en daardoor tot perifere polyneuropathie. Bij het geven van B1 kunnen de klachten weer verdwijnen.[3] Er bestaat een kleine kans dat er bij maagverkleiningsoperaties een neuropathie ontstaat als gevolg van een B1 deficientie.[4]
Er kan een droge beriberi ontstaan, als rijst wordt gegeten.[5] Dat zien we uiteraard alleen in ontwikkelingslanden.
Kortom, wanneer snel Vitamine B1 wordt gegeven, is er een grote kans op herstel van die neuropathie.[6]
Kopertekort veroorzaakt neuropathie
Maar niet alleen vitamine B1, ook te weinig koper inname kan een (zeldzame) oorzaak zijn neuropathie en myopathie. Naast de neuropathie veroorzaakt dit tekort ook bloedarmoede. Koper is namelijk o.a. nodig om het ijzer in te bouwen in de rode bloedlichaampjes.
Een koper deficiëntie kan ontstaan na het wegnemen van (een deel van) de maag en de dunne darm. Deze operatie wordt vaak uitgevoerd wanneer in dit gebied kanker is gevonden.[7]
Ook maagverkleiningsoperaties bij zeer dikke mensen kunnen de aanleiding zijn tot neuropathie en myelopathie door een koper deficiëntie.[8] Vaak hebben deze mensen dan ook last van meerdere tekorten van essentiële mineralen. Ook bij andere darmziekten kan een tekort van koper voorkomen.
Wanneer er een teveel aan zink is, kan er ook een koper deficiëntie ontstaan.[9] Dit kan gebeuren als er te veel zink als supplement wordt ingenomen.[10]
Versie oktober 2009; en Drs. David J. Kopsky, artsen
‘Een tekort aan Vitamine B1 Thiamine’
Bekijk hier de video’s van onze artsen.
[1] Ohnishi A, Tsuji S, Igisu H, Murai Y, Goto I, Kuroiwa Y, Tsujihata M, Takamori M. | Beriberi neuropathy. Morphometric study of sural nerve. | J Neurol Sci. | 1980 Mar;45(2-3):177-90.
[2] Takahashi K, Nakamura H. | Axonal degeneration in beriberi neuropathy. | Arch Neurol. | 1976 Dec;33(12):836-41.
[3] Zak J 3rd, Burns D, Lingenfelser T, Steyn E, Marks IN. | Dry beriberi: unusual complication of prolonged parenteral nutrition. | JPEN J Parenter Enteral Nutr. | 1991 Mar-Apr;15(2):200-1.
[4] Matrana MR, Vasireddy S, Davis WE. | The skinny on a growing problem: dry beriberi after bariatric surgery. | Ann Intern Med. | 2008 Dec 2;149(11):842-4.
[5] Vieira Filho JP, Oliveira AS, da Silva MR, Amaral AL, Schultz RR. | [Polyneuropathy deficiency among Xavante indians]. | Rev Assoc Med Bras. | 1997 Jan-Mar;43(1):82-8.
[6] Towbin A, Inge TH, Garcia VF, Roehrig HR, Clements RH, Harmon CM, Daniels SR. | Beriberi after gastric bypass surgery in adolescence. | J Pediatr. | 2004 Aug;145(2):263-7.
[7] Imataki O, Ohnishi H, Kitanaka A, Kubota Y, Ishida T, Tanaka T. | Pancytopenia complicated with peripheral neuropathy due to copper deficiency: clinical diagnostic review. | Intern Med. | 2008;47(23):2063-5. Epub 2008 Dec 1.
[8] Juhasz-Pocsine K, Rudnicki SA, Archer RL, Harik SI. | Neurologic complications of gastric bypass surgery for morbid obesity. | Neurology. | 2007 May 22;68(21):1843-50.
[9] Kumar N, Butz JA, Burritt MF. | Clinical significance of the laboratory determination of low serum copper in adults. | Clin Chem Lab Med. | 2007;45(10):1402-10.
[10] Rowin J, Lewis SL. | Copper deficiency myeloneuropathy and pancytopenia secondary to overuse of zinc supplementation. | J Neurol Neurosurg Psychiatry. | 2005 May;76(5):750-1.