Verlamming en de rot van Pott
Sinds 1783 is het bekend als ‘de rot van Pott’, maar artsen zien al eeuwen patiënten met verlamming aan beide benen. Ook patiënten met verlammingen door erfelijke aandoeningen, of waar neuropathieën een rol spelen.
In de 19de eeuw, voordat Charcot Marie en Tooth, en voordat Dejerine en Sottas hun boeiende beschrijvingen van de erfelijke neuropathie vormen op schrift gesteld hadden, vielen patiënten met verlammingen aan de benen in een soort vage verzamelrubriek. Namelijk de paraplegie, of de verlammingen van de benen.
In het hier afgebeelde boek van Dr Marr, uit 1838 worden allerlei soorten verlammingen aan de benen besproken. Hierbij was aderlaten toen een optie. Hij gaf aan dat de Engelse arts Pott in 1779 een beschrijving had gegeven van een patiënt met een abces in rug.
Percival Pott
Percival Pott was een Engelse arts die in 1783 de beschrijving gaf van een verlamming van de benen door een abces of door ‘carries’ (‘rot’) binnen de wervels. Pott legde daarmee de basis voor de ziekte die naar hem genoemd zou worden, de ziekte van Pott, of de ‘Rot van Pott’.
Nu weten we dat de ziekte van Pott wervelkolom tuberculose is, een ernstige vorm van tuberculose waarbij TBC bacteriën het wervellichaam en de tussenwervelschijf aantasten.
De wervellichamen zakken daarom in elkaar en kantelen waardoor er een kromme rug ontstaat. Een zogenaamde gibbus, zie afbeelding rechts. Deze wervelkolom bocht veroorzaakt veel pijn en maakt het bewegen erg moeilijk.
Het niet of te laat behandelen van de Rot van Pott kan een verlamming veroorzaken. Vroeger was dat dus vrijwel altijd. Tegenwoordig is dit nog het geval in ontwikkelingslanden, waar (multiresistente) TBC nog voorkomt.
De monografie van Dr. Marr uit 1838
Het is fascinerend om te zien hoe artsen bijna 2 eeuwen geleden keken naar verlammingen.
In het boekje, alleen gewijd aan de verlammingen van de benen, geeft Marr aan dat de verlammingen van de benen lastige aandoeningen zijn. Vooral omdat de oorzaak van de verlamming moeilijk te achterhalen valt.
Ook zijn de aandoeningen ‘moeilijk’ omdat de genezing meestal een vrome wens blijft van de behandelende artsen. De verlammingen van de benen worden ook vaak niet goed herkend.
En de arts denkt in eerste instantie bij zwakte van de spieren in de benen aan reumatische oorzaken (het zal wel reuma van de botten zijn), jicht of spataderen.
Verlamd door abces in ruggenmerg
Dat is een boeiende opmerking, omdat we in de twintigste eeuw ook patiënten ontmoeten die deze oorzaken zelf noemen als ze last hebben van krachtverlies in de benen. Dokter, is het geen reuma of jicht? Of mijn spataderen?
Een van de auteurs waarbij Marr stilstond was de Engelsman Percival Pott. Hij zegt dat Pott in 1779 een geval beschreef van een verlamming in de benen door een abces in het ruggenmerg, waarbij de patiënt genas.
Een vreemde zaak, omdat de ziekte zonder het geven van middelen tegen de TBC niet te genezen is. Daaruit volgt dan ook dat de Pottse verlamming in dit geval niet de ziekte van Pott geweest zal zijn. Dit omdat de oorzaak een andere geweest moet zijn, i.v.m. de ‘genezing‘.
De ziekte van Pott burgerde in de geneeskunde direct en goed in. Vooral toen de relatie tussen TBC en de ziekte helemaal duidelijk was. In 1926 schreef de dochter van de bekende neuroloog Dejerine een boek over de verlammingen door de ziekte van Pott ter nagedachtenis aan haar vader.
Carries, ‘rot’ was in veel gevallen toen nog de beschrijving van de oorzaak van de verlamming. Vandaar ‘de rot van Pott’.
Versie oktober 2009; Drs David J. Kopsky, artsen
‘Verlamming en de rot van Pott’
Bekijk hier de video’s van onze artsen.
Wat is aangezichtspijn?
Plots verlies van zicht: Ischemische opticus neuropathie
IgM MGUS polyneuropathie succesvol behandeld