Opioïden voor neuropathische pijn bij chemokuur?

Een chemokuur met cisplatin kan neuropathische pijn geven, die lastig te behandelen is met opioïden. Tot voor kort begrepen we niet waarom. Nu lijkt een tip van de sluier opgeheven te zijn.

P-glycoproteine is een onderdeel van de bloed hersenbarrière en bovendien een substraat voor opiaten. Chemo kuurstoffen zoals vincristine en cisplatin beïnvloeden dat P-glycoproteine en verlagen daardoor de effectiviteit van de opiaten.

Als je dan in een proefdiermodel stoffen geeft die een P-glycoproteine remmer zijn, zoals de stof met de code naam R101933, dan is de pijnstillende werking van de opiaten herstelbaar.[1]

• This study demonstrated that cisplatin-induced neuropathy may present a particular pathophysiology with a multidrug resistance, of the central nervous system, to analgesics. This resistance can be blocked by a P-glycoprotein inhibitor which may enhance analgesia of low doses of morphine.

Dosis en leeftijd belangrijk bij neuropathie als bijwerking

Verder is gebleken dat de dosering en leeftijd bij Cisplatin en Carboplatin issues blijven bij de bijwerking van chemokuren. De beide platina-zouten geven het meest frequent als bijwerking neuropathie.

De neuropathie is ernstiger naarmate de patiënt ouder is, en de gegeven totale dosis hoger. Dit is het resultaat van een analyse bij bijna 800 mannelijke patiënten die behandeld werden met verschillende chemokuren.

• “On multivariate analysis, for peripheral neuropathy, the significant predictors were cisplatin dose, carboplatin dose, and age”. Zo vatten de auteurs het samen. 

Het ging om de behandeling van het testis carcinoom, een behandelbare kanker. Maar de bijwerkingen zijn dus wel relevant.

• With long-term follow-up, peripheral neuropathy and Raynaud remained detectable in approximately 20% of patients and caused significant symptoms in 10% of patients. Detectable effects on high frequency remained but caused little symptomatic problem. These effects persisted and were related to the cumulative chemotherapy dose.[2] 

Opioïden kunnen ook meer pijn veroorzaken

Maar het blijkt ook dat opioïden, zoals morfine en oxycodon (oxycontin), bij een te hoge dosering in plaats van pijnvermindering juist meer pijn veroorzaken. Dit wordt opioid geinduceerde hyperalgesie genoemd. Het is dus van belang, bij vermeerdering van pijn en het gebruik van opioïden, altijd te denken aan een overdosering van deze middelen.

Bij opioid geinduceerde hyperalgesie zal de pijn juist minder worden wanneer de dosering van de opioid wordt verminderd.[3] Maar er kan niet zomaar gestopt worden met opioïden. Dit omdat de ontwenningsverschijnselen te heftig zijn.

Een mogelijkheid is om met andere medicijnen, zoals methadon, de ontwenningsverschijnselen te doen verminderen, door tijdens het afbouwen de nieuwe medicijnen langzaam op te hogen.

Omdat in enkele neuropathische pijn studies duidelijk wordt dat een opioid zoals oxycodon een plaats zou kunnen hebben in de behandeling van neuropathische pijn, moet goed de opioid geinduceerde hyperalgesie in het achterhoofd gehouden worden. Vooral bij verergering van de pijn, wanneer de dosering van oxycodon wordt verhoogd.[4]

Maart 2010, en Drs. D.J. Kopsky, arts
‘Opioïden voor neuropathische pijn bij chemokuur?’

Bekijk hier video’s van onze patiënten over neuropathische pijn bij chemokuur.

Bijwerkingen van Xeloda behandelen

Wat is Orale Mucositis?
Uitleg over Bortezomib (Velcade)
Acetyl-L-Carnitine bij chemokuur